همه چیز درباره معماری ایرانی

معماری یکی از خلاقانه ترین هنرها و بخش مهمی از هویت هر کشوری است. مشاهده آثار معماری مجموعه ای عمیق و غنی از ارزش های فرهنگی و هنری ملت ها را آشکار می کند. به عنوان مثال طاق، چهارایوانی و حیاط مرکزی عناصر معنادار معماری ایرانی محسوب می شوند. معماری ایرانی متاثر از مبانی فلسفی و فرهنگی است و اثری جمعی محسوب می شود. زیرا یک اثر معماری هرگز به دست یک نفر خلق نمی شود. بلکه حاصل تلاش ده ها، صدها یا هزاران نفر برای شکل دادن به یک بنا است. معماری نشان دهنده نگرش مردم یک کشور نسبت به دنیای اطرافشان است. از این رو معماری چیزی فراتر از ساختن بناها و پایه و اساس زندگی تلقی می‌شود. در ادامه این مقاله با شرکت دکوراسیون داخلی سفید همراه باشید تا شما را با معماری ایرانی آشنا کنیم.

منظور از معماری ایرانی چیست؟

معماری ایرانی (Iranian architecture) در طول تاریخ خود همواره با اصالت طرح و سادگی همراه با اجرای ارکان معماری ایرانی همراه بوده و فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است. با این حال، همواره با طبیعت کار و واکنش مسالمت آمیز داشته و در ارتباط با طبیعت با توجه به نیازهای هر عصر به نتایج مثبتی دست یافته است. معماری سنتی ایران در تمام مناطق و شهرها به ویژه در روستاها و آثار باستانی و کهن مانند کتابی زنده اما فرسوده از تاریخ معماری ایران است. معماری ایرانی در مقایسه با معماری سایر کشورهای جهان از ارزش خاصی برخوردار است و ویژگی هایی مانند طراحی مناسب، محاسبه دقیق، فرم صحیح پوشش، رعایت مسائل فنی و علمی در بنا، ایوان های رفیع، ستون های مرتفع و تزئینات گوناگون در عین حال ساده، نشانه شکوه آن است.

معماری ایرانی بر 3 اصل استحکام، آسایش و انبساط بنا می شود. در معماری ایرانی، در کنار ویژگی هایی چون تناسب و زیبایی سردرها، گنبدها و ایوان ها، استفاده از منطق ریاضی و عرفانی نیز نمایان است. ویژگی های معماری ایرانی عموما شامل درون‌گرایی، پرهیز از بیهودگی، مردم محوری، خودبسندگی و مصالح‌شناسی است.
 

اصول معماری ایرانی چیست؟

اصول معماری ایرانی ویژگی هایی است که به ما کمک می کند آن را به راحتی از سایر سبک های معماری تشخیص دهیم. اصول معماری خلاق ایرانی به شرح زیر است:

1. درون گرایی

یکی از اصول معماری ایرانی، درون گرایی است که به گفته معماران مدرن، حریم خصوصی را در معماری ایرانی حفظ می کند. اما از نظر خلاقیت نمی توان زیبایی آن را با معماری مدرن امروزی مقایسه کرد. درونگرا در معماری ایرانی به این معنا که با ایجاد بخشهای مختلف در سرتاسر ساختمان و مسدود کردن دید مستقیم و ایجاد هشتی، بیرون خانه را از داخل جدا می کنند. درون گرایی سبک معماری ایرانی باعث شد خانه های مناطق گرم و خشک دارای آب و هوای خنک و بهشتی باشند.

2. کارکرد گرایی

معماری زیبای ایرانی نه تنها به دلیل نوع ساخت، بلکه به دلیل تفکر و اندیشه پشت آن زیباست. در معماری ایرانی تاکید بر کارکردگرایی یا ساخت فضاهایی با کاربری و کارکرد خاص است. این اصل در دنیای امروز به تازگی در سبک مدرن نمایان شده است، اصلی که هزاران سال پیش در معماری ایرانی بوده است.

3. مردم محوری و رعایت تناسب

یکی از مهمترین اصول معماری خلاق ایرانی این است که در طراحی و ساخت هر قسمت از بنا به ساکنان آن خانه یا ساختمان و یا به مردم منطقه توجه ویژه ای می شود. برای مثال، ارتفاع طاقچه ها متناسب با قد افراد، عرض راهروها و ارتفاع آنها به هیکل و قد افراد، ارتفاع پله ها متناسب با شیب و بلندی پاها و … در نظر گرفته می شدند.

4. بومی پذیری

از معماری ایران باستان تا امروز، یکی از مهمترین اصول این است که مصالح بر اساس متریال موجود و بر اساس شرایط محیطی و اقلیمی انتخاب شوند. معماران ایرانی نام این اصل مهم را خود بسندگی نهاده اند.

5. شناخت کامل مصالح

برای معماری ایرانی یکی از مهمترین اصول نیارش است که دانش فنی کامل و تحقیق پایداری ساختمان و علم مصالح است. همچنین در این سبک معماری می توانید پیمون هایی را مشاهده کنید که بسته به نیاز در قسمت های مختلف به اندازه و شباهت استفاده می شوند.

معماری داخلی منزل

شگفتی های معماری ایرانی

• کاخ گلستان
• کاخ گلستان
• مسجد بزرگ اصفهان
• عالی قاپو
• سی و سه پل
• خانه عباسی، کاشان
• ارگ بم
• میدان نقش جهان
• مقبره خواجه احمد یساوی
• و…

معماری ایرانی مدرن

آغاز معماری مدرن ایرانی از حدود سال ۱۳۰۰ به بعد است؛ با تغییر ایران در اثر تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، سیمای شهرها تغییر کرد و ساختمان‌های لازم برای زندگی جدید مانند ادارات، کارخانه‌ها، بانک‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن، دانشگاه‌ها و همچنین ساختمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی جدید ایجاد شد. این بناها بر خلاف بناهای قبل از تاریخ معاصر که توسط معماران سنتی طراحی و ساخته شده بودند، به تدریج توسط معماران تحصیل کرده طراحی شدند. معماران تحصیل کرده ابتدا معماران غیر ایرانی بودند، سپس معماران ایرانی بودند که در خارج از ایران تحصیل کردند و بعداً معمارانی بودند که در اولین مدرسه معماری ایران (حدود دهه 1320) تحصیل کردند.

معماری ایرانی مدرن به 4 مقطع تقسیم می‌شود. مقطع اول از عهد ناصری 1251 هجری شمسی تا پهلوی اول، مقطع دوم دوره پهلوی اول 1011 هجری شمسی تا پهلوی دوم، مقطع سوم پهلوی دوم 1000 هجری شمسی و مقطع چهارم پهلوی دوم تا جمهوری اسلامی است.

8 تفاوت اصلی معماری داخلی و طراحی داخلی

خصوصیات معماری ایرانی جدید

• استفاده زیاد از آجر
• عدم تقارن در نماها
• ورودی های مشخص
• تغیرات در تقسیم بندی دهانه ها در نما
• افزایش طبقات در ساختمان های تجاری و مسکونی
• استفاده از عناصر فرنگی مانند ستون ها، نقوش هندسی غربی، تندیس ها یا نقوش و عناصر معماری ایرانی قبل و بعد از اسلام.
• استفاده از قوس ها نه برای کاربرد سازه ها، بلکه بیشتر تزئینات و ترکیب کلی بنا
• توجه به بنای نبش تقاطع ها
• و…

جمع بندی

معماری ایرانی در دنیا بسیار معروف است و ما آن را مدیون خلاقیت معماران مشهور ایرانی هستیم. معماران و استادکاران ایرانی با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناطق مختلف ایران، عناصر معماری را در شهرهای مختلف توسعه دادند. معماری ایرانی ریشه در وقایع تاریخی و محیط بنا دارد. سنت ها، افکار و باورهای نسل ها و ادیان نیز نقش بسیار مهمی در آثار معماری ایرانی دارد. قدمت معماری ایران به 7000 سال قبل از اسلام می رسد که به دلیل اتفاقات زیادی که در این کشور رخ داده است، دستخوش تغییراتی شده است.

عناصر معماری ایرانی حاصل تلفیقی از ذوق و استعداد معماران ایرانی است که برای رفع نیازهای همه اقشار جامعه ایجاد شده است. حال با نگاهی به این عناصر می توان به فلسفه وجودی هر یک از آنها در فضاهای خانه های قدیمی و بناهای تاریخی پی برد.