آشنایی با انواع لایه های نورپردازی در طراحی داخلی

لایه‌های نورپردازی از جمله عناصر اساسی در طراحی داخلی به شمار می‌روند که با استفاده از نور، تأثیرات قابل توجهی بر فضاها و احساساتی که در محیط ایجاد می‌شود، می‌گذارند. در طراحی داخلی، انواع مختلفی از نورپردازی وجود دارد که هرکدام به منظور خاصی به کار گرفته می‌شوند و می‌توانند جو و روح فضای داخلی را تغییر دهند. این لایه‌ها شامل نور عمومی، نور محیطی، نور کار و نور تزئینی هستند که هر یک نقش منحصر به فردی در تأثیرگذاری بر زیبایی و کارایی فضا دارند. به طور کلی، ترکیب مناسب این لایه‌ها می‌تواند به ایجاد فضایی دلنشین و کارآمد منجر شود که نه تنها زیبایی بصری دارد، بلکه احساس راحتی و آرامش را نیز به ساکنان ارائه می‌دهد. در ادامه، به بررسی بیشتر انواع این لایه‌ها و چگونگی استفاده بهینه از آن‌ها در طراحی داخلی خواهیم پرداخت.

انواع نور پردازی کدامند؟

در طراحی داخلی و دکوراسیون، نورپردازی تنها به اضافه کردن چراغ‌ها و دیوارکوب‌ها محدود نمی‌شود. برای دستیابی به نتایج مطلوب، لازم است که با شناخت لایه‌های نوری و به کارگیری منابع مختلف نور، به ایجاد فضایی راحت، زیبا و کاربردی بپردازیم. لایه‌بندی نوری به ما این امکان را می‌دهد که نور را به شکل منظم و هماهنگ در فضا پخش کنیم. برای این منظور، می‌توان از انواع چراغ‌ها مانند چراغ‌های سقفی، آویزها، نورپردازی‌های پنهان و اسپات‌ لایت‌ها استفاده کرد.

در فرآیند نورپردازی داخلی، به طور معمول سه لایه نوری شناسایی می‌شود: لایه محیطی، لایه وظیفه‌ای و لایه تمرکزی. این لایه‌ها به صورت ترکیبی می‌توانند فضای داخلی را به گونه‌ای زیبا و کامل نورپردازی کنند. البته بسته به نیازها و طراحی خاص، می‌توان از لایه‌های نوری اضافی نیز بهره برد. با درک صحیح و استفاده مناسب از این لایه‌ها، می‌توان فضایی را ایجاد کرد که هم آسایش و راحتی کاربران را فراهم کند و هم زیبایی و جذابیت بصری را به محیط اضافه نماید.

لایه اول نورپردازی محیطی

لایه اول نورپردازی که به نور محیطی معروف است، به ایجاد روشنایی عمومی و یکنواخت در یک فضا اشاره دارد. هدف اصلی این نوع نورپردازی، تأمین روشنایی کافی به گونه‌ای است که افراد و اشیاء بتوانند به راحتی در آن فضا حرکت کرده و یکدیگر را شناسایی کنند. برای این منظور، می‌توان از منابع نوری مختلفی مانند لوسترها، چراغ‌های آویز، هالوژن‌ها و نورهای خطی استفاده کرد.

در انتخاب این منابع نوری، باید به ابعاد و کاربرد فضا توجه ویژه‌ای داشت. به عنوان مثال، نور مورد نیاز در یک اتاق خواب کوچک به مساحت ده متر مربع با نور مورد نیاز برای یک سالن نشیمن سی متری تفاوت زیادی دارد و بنابراین تعداد و نوع چراغ‌ها باید متناسب با آن انتخاب شود.

در نورپردازی محیطی، توجه به میزان لومن نیز ضروری است، زیرا نیاز به روشنایی بسیار شدید نیست و هدف اصلی، قابل دیدن بودن تمامی نقاط فضا است. همچنین در انتخاب میزان روشنایی و تعداد چراغ‌ها، مساحت فضا باید در نظر گرفته شود. به طور کلی، برای هر چهار متر مربع، استفاده از یک چراغ برای تأمین روشنایی عمومی کافی است.

علاوه بر این، وجود موانع مانند دیوارها و ستون‌ها و همچنین طراحی نقشه فضا، تأثیر زیادی بر میزان نور محیطی مورد نیاز دارد. بنابراین، باید نور محیطی به گونه‌ای طراحی شود که تمام گوشه‌ها و کناره‌های اتاق نیز روشن باشند و از تاریکی و ناپایداری دور بمانند.

لایه دوم نورهای وظیفه‌ای

در لایه دوم نورپردازی، که به نورهای وظیفه‌ای معروف است، هدف اصلی تأمین نور مناسب برای انجام فعالیت‌های خاص می‌باشد. این نوع نورپردازی به گونه‌ای طراحی شده است که راحتی و بهبود عملکرد افراد را در فعالیت‌های مشخص فراهم کند و معمولاً در نقاط خاصی از فضا نصب می‌شود. هر فعالیت نیازمند نوری خاص است که به آن کمک کند. به عنوان مثال، در آشپزخانه، نورهای زیر کابینت می‌توانند به روشنایی صفحه کابینت کمک کنند و فضایی مناسب برای کارهای آشپزی ایجاد نمایند. همچنین، در اتاق خواب، نورهای مطالعه در کنار تخت خواب به افراد این امکان را می‌دهند که به راحتی مطالعه کنند، در حالی که نورهای بالای آینه حمام برای راحتی در آرایش و استفاده از آینه طراحی شده‌اند. به این ترتیب، نورهای وظیفه‌ای نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی روزمره ایفا می‌کنند و می‌توانند کارایی و راحتی را به طور قابل توجهی افزایش دهند.

اهمیت نورپردازی در نمای ساختمان

لایه سوم نورپردازی متمرکز

لایه سوم نورپردازی در دکوراسیون داخلی به منظور جلب توجه به جزئیات خاص و نقاط برجسته طراحی شده است. هدف اصلی این نوع نورپردازی صرف روشنایی محیط نیست، بلکه با استفاده از آن می‌توان مناطق خاصی را در دکوراسیون به‌طور مؤثر نمایش داد و جلب توجه کرد. به عنوان مثال، نورپردازی اطراف تابلوها، آثار هنری، وسایل داخل ویترین، مجسمه‌ها و حتی پله‌ها و اختلاف ارتفاعات در فضا نمونه‌هایی از این کاربرد هستند. با بهره‌گیری از این نورها، می‌توان نقاط خاصی را به شکل ویژه‌ای برجسته کرد و تأثیر بصری قابل توجهی ایجاد نمود. در این لایه، تأکید بر فرم و شکل نور به عنوان یک عنصر کلیدی در طراحی نورپردازی معنادار است. این نوع نورپردازی نه تنها فضا را زنده می‌کند، بلکه ابعاد جدیدی به دکوراسیون می‌بخشد و بیننده را به سمت نقاط مورد نظر هدایت می‌کند.

انواع نورپردازی برای لایه بندی نور در محیط

• نورپردازی محیطی
• نورپردازی کاری
• نورپردازی متمرکز

نورپردازی لایه‌ای در طراحی داخلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: نورپردازی محیطی، نورپردازی کاری و نورپردازی متمرکز. هر یک از این انواع نورپردازی نقشی ویژه در ایجاد فضایی دلپذیر و کاربردی ایفا می‌کنند. نورپردازی محیطی به تأمین روشنایی کلی فضا کمک می‌کند و احساس راحتی را القا می‌نماید. نورپردازی کاری به روشن کردن مناطق خاصی که نیاز به توجه بیشتری دارند، مانند میز کار یا آشپزخانه، اختصاص دارد. در نهایت، نورپردازی متمرکز، با تأکید بر نقاط خاص، عمق و جذابیت بصری بیشتری به محیط اضافه می‌کند. ترکیب این سه نوع نورپردازی به طراحان این امکان را می‌دهد که فضایی متوازن و کارآمد ایجاد کنند که نه تنها زیباست بلکه عملکرد مناسبی نیز دارد.

نورپردازی محیطی (ambient lighting)

که اغلب منبع اولیه نور در فضا و پایه و اساس روشنایی کلی است.

نورپردازی کاری (task lighting)

با جهت دهی بیشتر، بخش هایی برای مطالعه یا میزهای آشپزخانه را روشن می کند.

نورپردازی متمرکز (accent lighting)

تخصصی ترین لایه، درام و تمرکز را به ارمغان می آورد و آثار هنری، قفسه بندی یا جزئیات معماری را برجسته می کند.